Netcongestie vertraagt Nederlandse energietransitie
Europese landen, waaronder Nederland, halen mogelijk klimaatdoelen niet
Nieuw internationaal onderzoek laat zien dat diverse Europese landen hun klimaatdoelen waarschijnlijk niet gaan halen omdat ze nog niet klaar zijn voor de grootschalige energietransitie die daarvoor nodig is. Nederland lijkt op papier heel geschikt om die overstap te maken, maar loopt in de praktijk tegen grootschalige problemen als netcongestie aan.
Dat de energietransitie op veel plaatsen niet zo snel gaat als zou moeten, komt naar voren in de Energy Transition Readiness Index 2021 (ETRI 2021) die recent is gelanceerd. Het rapport bestudeerde van 12 Europese landen de vorderingen op het gebied van hernieuwbare energie en de haalbaarheid van de door hen gestelde klimaatdoelen voor 2030. Dit onderzoek is uitgevoerd door de Britse organisatie voor Renewable Energy and Clean Technology (REA) en gesponsord door powermanagementbedrijf Eaton.
Rapport
Het rapport laat zien welke stappen de verschillende Europese landen al hebben gezet en wat er in de toekomst nog moet gebeuren. De onderzochte landen, in alfabetische volgorde, zijn Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Finland, Ierland, Italië, Nederland, Noorwegen, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. In hoeverre deze landen in staat zijn om hun klimaatdoelen te behalen hangt niet alleen af van de beschikbare hernieuwbare energie, maar ook van publieke en private investeringen in duurzaamheid (bijvoorbeeld op het gebied van energieopslag en een oplaadinfrastructuur voor elektrisch vervoer) en de staat van het elektriciteitsnet.
Vooral dat laatste is in Nederland een heikel punt. Hoewel Nederland in het rapport qua bereidheid, investeringsmogelijkheden en beschikbare bronnen een 4 scoort op een schaal van 5 (waarbij 5 het hoogst haalbare is), lijkt een grootschalige energietransitie nog ver weg. Door toenemend gebruik van hernieuwbare energiebronnen raakt het energienet overbelast – er wordt op piekmomenten teveel stroom opgewekt die niet over het net vervoerd kan worden en op andere momenten is de vraag groter dan het net aankan. Hierdoor moeten netbeheerders in sommige regio’s een aansluitstop afkondigen: op sommige plekken worden nieuwbouwprojecten stopgezet omdat de huizen simpelweg niet op het net aangesloten kunnen worden.
Reacties
Dr. Nina Skorupska, CEO van de Association for Renewable Energy and Clean Technology (REA): “Dit rapport is geen ranglijst, maar een poging inzichtelijk te maken wat voor welke landen wel werkt en waarom, zodat die lessen gedeeld kunnen worden. Diverse landen als Denemarken, Finland, Ierland, Noorwegen en Zweden maken enorm grote stappen waar het de energietransitie betreft en blijken zeer wendbaar te zijn als gaat over hun energiemarkt. Andere belangrijke economieën in Europa, bijvoorbeeld die van Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk, hebben veel meer moeite de ontwikkelingen bij te benen. We roepen Europese overheden op goed te kijken naar de benodigde markthervormingen.”
Arno Leijen, account manager Buildings as a Grid bij Eaton, geeft aan: “Dit rapport laat zien dat Nederland goede stappen zet om de opwekking van energie CO2-neutraal te maken en dat de overheid ambitieuze plannen heeft om de klimaatdoelstellingen te halen. Maar als daarbij niet gekeken wordt naar de gevolgen voor het elektriciteitsnet, worden deze doelen niet gehaald.”
Matty Hummelink, general manager Benelux bij Eaton, voegt daar aan toe: “Er is geen ‘snelle’ oplossingen voor dit probleem, maar er zijn wel zaken die direct opgepakt kunnen worden om de netcongestie aan te pakken. Eén van die zaken is het bevorderen van energieopslag op locatie, of dat nu in een openbaar gebouw of de eigen woning is. We moeten ons niet alleen focussen op hernieuwbare energie en hoe die gewonnen moet worden, maar ook op de gevolgen voor het energienet en hoe we die op korte termijn kunnen ondervangen. Alleen dan kunnen we met recht zeggen klaar te zijn voor de energietransitie.”
