• 

Red Hat-onderzoek: Nederlandse organisaties klaar voor brede AI-adoptie, maar onder meer gebrek aan benodigde vaardigheden en ‘shadow AI’ bedreigen ambitie

• Soevereiniteit blijft ook in het AI-tijdperk cruciaal.
• Nederlandse organisaties willen hun AI-investeringen tegen 2026 met gemiddeld meer dan een derde verhogen, maar 98% geeft aan nog geen klantwaarde uit AI te halen.
• 75% ziet een urgent tekort aan vaardigheden, met name in het koppelen van AI aan bedrijfseigen data (40%).
• 99% kampt met ‘shadow AI’ – ongeautoriseerd gebruik van AI‑tools door medewerkers.

Amsterdam, 15 oktober 2025 – Red Hat, marktleider in enterprise open source‑oplossingen, deelt nieuwe onderzoeksresultaten die het belang van AI binnen de IT‑strategie van Nederlandse organisaties onderstrepen. De bevindingen laten zien dat de ondervraagde organisaties verwachten hun AI-investeringen in 2026 met gemiddeld 36% te verhogen.¹

Wat betreft de IT‑strategie voor de komende 18 maanden, is AI één van de topprioriteiten voor 81%² van de Nederlandse respondenten, gevolgd door security (80%²), hybride/multi‑cloud (80%²) en virtualisatie (80%²). Daarbij geeft 98%³ van de respondenten aan dat ze nog geen klantwaarde realiseren met hun AI‑investeringen.⁴

Om de IT‑ambities waar te maken, omarmen Nederlandse organisaties open source in alle onderdelen van de IT‑strategie. Enterprise open source‑software is met name belangrijk voor de AI‑strategie (97%), soevereiniteit en security (beiden 99%) en voor hybride en multi‑cloudtransformatie (98%).⁵

Nog volop AI-werk aan de winkel

De hoogste prioriteit voor AI-strategieën de komende 18 maanden is soevereine AI (86%²) – AI‑systemen die volledig inzichtelijk zijn en onder controle van de organisatie staan. Daarna volgen transparantie en openheid in de AI‑strategie (85%²) en kostenoptimalisatie (84%²).

Het aantrekken en ontwikkelen van de juiste talenten blijft lastig. ‘Cloud computing’ is waar het grootste tekort wordt gevoeld (81%² van de respondenten zijn het hiermee eens). Wanneer we inzoomen op AI‑vaardigheden is er een groot tekort aan het vermogen om AI te koppelen aan bedrijfseigen data aldus 40% van de respondenten die een urgent gebrek ervaart aan AI-vaardigheden. Verder is er vraag naar talent dat de gehele organisatie kan bijscholen in AI-gebruik (39%) en de efficiënte inzet van beschikbare AI‑mogelijkheden (32%).

Bijna alle respondenten (99%²) ervaren obstakels bij de ingebruikname van AI. Op de eerste plaats: AI‑teams die gescheiden werken van het bredere IT-team (38%), het ontbreken van heldere zakelijke waarde of ROI (29%) en onvoldoende infrastructuur of middelen (27%).

Daarnaast geeft 99%⁶ aan te kampen met ‘shadow AI’, het ongeautoriseerde gebruik van AI‑tools door medewerkers.

Vertrouwen wordt getemperd door complexiteit

Het vertrouwen in het Nederlandse potentieel op het wereldtoneel is groot: 93% ziet Nederland al als een ware wereldspeler in AI. Nog eens 5% denkt dat Nederland dit binnen drie jaar kan worden. Daarmee heeft Nederland hetzelfde vertrouwen als Zweden en Duitsland en blijft nipt achter op Spanje (99%). Het Verenigd Koninkrijk en Italië zijn daarentegen minder optimistisch: daar zien ‘slechts’ respectievelijk 83% en 76% een leidende rol in het vooruitzicht.⁷

Respondenten die niet zoveel vertrouwen hebben in het Nederlandse AI‑potentieel noemen vooral het ontbreken van passend overheidsbeleid en strategie (57%), een gebrekkige compute-infrastructuur (43%) en onvoldoende betrokkenheid vanuit de private sector (29%) als beperkende factoren.⁸

Verder blijft cloud hoog op de IT‑agenda staan. Obstakels die Nederlandse organisaties moeten overwinnen in hun cloud-strategie zijn onder meer onduidelijkheid over ROI (77%²), gebrek aan vaardigheden (74%²), zorgen over soevereiniteit (71%²) en medewerkers die weerstand bieden tegen verandering (70%²). Kijken we naar de strategie voor cloudsoevereiniteit in de komende 18 maanden, dan prioriteren Nederlandse respondenten flexibiliteit en keuzevrijheid in IT‑leveranciers (88%²), naleving van regelgeving (86%²) en het beveiligen van de softwaretoeleveringsketen (85%²).

Marcel Timmer, Country Director Nederland bij Red Hat: “Voor Nederlanders gaat zelfvertrouwen hand in hand met urgentie. Organisaties willen hun AI‑investeringen tegen 2026 gemiddeld met 36% verhogen en opvallend genoeg geeft 93% van de respondenten aan Nederland nu al als een wereldwijde koploper te zien op het gebied van AI – maar 98% geeft aan nog geen klantwaarde te kunnen realiseren. De stap van experimenteren naar duurzame productie hangt onder meer af van het koppelen van AI aan bedrijfsdata, de integratie met bestaande systemen en het doorbreken van de silo’s tussen AI‑ en IT‑teams. Het behouden van controle over digitale infrastructuur en data blijft hierbij fundamenteel. Het is tot slot goed om te zien dat cruciale aspecten voor concurrentievermogen bovenaan de agenda staan, zoals soevereine AI, transparantie en openheid.”

Hans Roth, Senior Vice President & General Manager EMEA bij Red Hat: “Organisaties willen meer operationele controle en weerbaarheid in hun IT, zodat ze kunnen meebewegen in deze wereld van voortdurende verstoring. Dit onderzoek laat zien dat soevereiniteit een prioriteit is voor zowel cloud- als AI-strategieën. Open source staat centraal in deze verschuiving, omdat het organisaties de transparantie en flexibiliteit biedt om snel te innoveren zonder concessies te doen op andere gebieden. Red Hat helpt ondernemingen hun keuzevrijheid te behouden over waar hun data wordt opgeslagen, hoe hun infrastructuur draait en met wie ze samenwerken. Soevereiniteit en veerkracht ontstaan uit ecosystemen en niet uit silo’s. Red Hats missie is dan ook om elk model, elke accelerator en elke cloud te faciliteren – met vertrouwen als fundament.”

Methodologie

Het onderzoek is uitgevoerd door Censuswide onder 909 IT-managers en -directeuren (inclusief functies op het gebied van infrastructuur en cloudinfrastructuur) en AI-engineers (inclusief software-engineers in AI/ML, NLP- en LLM-engineers en datawetenschappers) bij bedrijven met meer dan 500 werknemers in Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Spanje, Zweden, Zwitserland, de Verenigde Arabische Emiraten en het Verenigd Koninkrijk. Hiervan zijn er 100 afkomstig uit Nederland. Censuswide houdt zich aan de gedragscode van de Market Research Society (MRS) en de ESOMAR-principes en heeft leden van deze organisaties in dienst. Censuswide is ook lid van de British Polling Council.

Aanvullende bronnen:

• Lees het blog met de belangrijkste bevindingen uit het EMEA-brede onderzoek 
• Lees meer over de stand van zaken rond virtualisatie
• Leer meer over Red Hats inzet voor de soevereine cloud 

¹ Bijna een kwart van de respondenten (24%) verwacht de investeringen met 51-75% te verhogen, terwijl ongeveer driekwart een stijging van 21-50% (49%) en 5-20% (25%) verwacht. 1% was niet van plan om de investeringen te verhogen en 1% was onzeker.
² ‘Helemaal mee eens’ en ‘Enigszins mee eens’ bij elkaar opgeteld.
³ Alle respondenten die ‘Fase 5: Klantwaarde stimuleren’ niet hebben geselecteerd op de vraag ‘In welke fase bevindt uw organisatie zich met betrekking tot de implementatie van AI, indien van toepassing?Selecteer de optie die het meest van toepassing is.’
⁴ De respondenten werd gevraagd de fase te selecteren die het meest van toepassing is op hun organisatie:
29% van de Nederlandse respondenten bevindt zich in fase 1 – bewustwording creëren voor AI.
27% van de Nederlandse respondenten bevindt zich in fase 2 – voorbereiden op AI.
29% van de Nederlandse respondenten bevindt zich in fase 3 – gebruiksscenario’s voor AI verkennen.
13% van de Nederlandse respondenten bevindt zich in fase 4 – AI-investeringen maximaliseren.
2% van de Nederlandse respondenten bevindt zich in fase 5 – klantwaarde stimuleren.
Op de vraag naar de toekomst antwoordde 13% van de respondenten dat ze hopen over vijf jaar klantwaarde te creëren.
⁵ Alle ‘ja’-antwoordopties bij elkaar opgeteld.
⁶ Spanje had het hoogste percentage respondenten dat aangaf dat hun land een wereldwijde AI-grootmacht is of kan worden (99%), gevolgd door Zweden, Duitsland en Nederland (allemaal 98%). Italië had het laagste percentage met 76%.
⁷ Van de subgroep van respondenten die niet denkt/niet zeker weet of hun land in de komende drie jaar een toonaangevende wereldmacht op het gebied van AI is of kan worden.
⁸ ‘Zeer belangrijk’ en ‘Enigszins belangrijk’ bij elkaar opgeteld.

---